10 października 2021r. – Światowy Dzień Zdrowia Psychicznego
„Zdrowie psychiczne obejmuje nasz emocjonalny, psychiczny i społeczny dobrostan. Przejawia się dobrym samopoczuciem, pewnością i wiarą w siebie, poczuciem własnej wartości. Nasza kondycja psychiczna wpływa na sposób myślenia, odczuwania i działania. Pomaga nam
w życiu codziennym w pełni cieszyć się z życia, pokonywać trudności oraz dokonywać właściwych wyborów”[1].
Zdrowie psychiczne jest szalenie ważne na każdym etapie życia, od dzieciństwa poprzez dorosłość, aż po starość. Kiedy nasze zdrowie psychiczne funkcjonuje na prawidłowym poziomie możemy radzić sobie z wyzwaniami życia codziennego, tworzyć pozytywne relacje z otoczeniem czy pełniej wykorzystywać nasze możliwości[2].
Jak więc dbać o zdrowie psychiczne, aby cieszyć się dobrym samopoczuciem? Pomocne okazać się mogą poniższe sposoby:
- spędzać czas z bliskimi, znajomymi i przyjaciółmi
Poczucie wsparcia psychicznego, a więc świadomość, że mamy do kogo przyjść z naszymi problemami, ale i radościami, jest czymś, co chroni nas przed stresem i problemami ze zdrowiem psychicznym. Dlatego tak ważne jest utrzymywanie realnych kontaktów z innymi ludźmi – takich, które wychodzą poza facebookowe i instagramowe znajomości. Rzeczywiste, mocne więzi
z innymi wpływają na poczucie naszej własnej wartości, poprawiają jakość życia, dają poczucie przynależności, przez co wpływają na nasze samopoczucie, a tym samym korzystnie wpływają na nasze zdrowie psychiczne.
- zdrowo się odżywiać
Dbanie o prawidłowe odżywianie dostarcza organizmowi niezbędnych substancji odżywczych, które wpływają korzystnie na nasze codzienne funkcjonowanie. Starajmy się spożywać jak najwięcej przyjaznych dla mózgu przeciwutleniaczy. Substancje te chronią komórki nerwowe przed uszkodzeniami spowodowanymi stresem i starzeniem się organizmu. Przeciwutleniacze są obecne w warzywach i owocach kolorowych (zielone warzywa liściaste, pomidory, jabłka, owoce jagodowe), a także tych o bledszej barwie (np. kalafior, fasola, gruszki, zielone winogrona). Mnóstwo przeciwutleniaczy znajduje się też w większości przypraw – kurkuma, cynamon, imbir, bazylia, czosnek. Również czekolada zawiera przeciwutleniacze i ma korzystny wpływa na mózg – oczywiście spożywana w umiarkowanej ilości[3].
Pamiętajmy o prawidłowym nawadnianiu się oraz o minimalizowaniu ilości soli i cukru na co dzień. Wspólny posiłek z najbliższymi może niekiedy być jedynym czasem spędzonym w gronie najbliższych w ciągu dnia, a przygotowanie go wspólnie z domownikami przyczyni się do pogłębienia wzajemnych więzi.
- dobrze się wysypiać
Pamiętajmy, że sen przyczynia się do redukcji stresu i pomaga oczyścić mózg z toksyn, natomiast nawet niewielkie niedobory snu upośledzają nasze zdolności zapamiętywania, podejmowania decyzji, rozwiązywania problemów oraz wykonywania działań wymagających szybkości i precyzji. Warto znać 3 zasady dobrego snu, które odnoszą się do jego ilości (starajmy się spać ok. 7 godzin na dobę), regularności (starajmy się chodzić spać i wstawać o tej samej porze, nawet w weekendy) i jakości (np. ograniczajmy spożycie kofeiny, nikotyny i alkoholu, zwłaszcza przed snem; co najmniej przez godzinę przed pójściem spać starajmy się powoli wyciszać. Odetnijmy się od pobudzających mediów. W zamian posłuchajmy łagodnej muzyki czy poczytajmy coś przyjemnego)[4].
- otwarcie wyrażać swoje emocje, nie tłumić ich
Kontrolowanie czy wypieranie emocji sprawia, że przestajemy wiedzieć, co tak naprawdę czujemy i w rzeczywistości tracimy kontakt z samym sobą. Emocje nie są czymś złym. Pełnią funkcje informacyjną – pomagają nawiązywać relacje z innymi, ułatwiają przetrwanie, informują, że dzieje się coś ważnego, motywują do działania, pomagają nam podejmować decyzje. Często nie dopuszczamy do głosu swojej złości, uznając że jest czymś negatywnym, tymczasem złość jest źródłem informacji, że z czymś się nie zgadzamy, że ktoś próbuje przekroczyć nasze granice. Nie mylmy złości z agresją. Złość jest emocją, a agresja zachowaniem. Bycie złym nie oznacza bycia agresywnym[5].
Jak mówić o emocjach? Przede wszystkim używać takich słów, jak „czuję, że...” zamiast „myślę, że...”, a więc komunikować się językiem emocji. Jednym ze sposobów na wyrażanie emocji jest pisanie – pisanie o tym, co nas spotkało, jak się czuliśmy, bez oceniania. Przelewanie emocji na papier ma działanie terapeutyczne, pozwala nam zidentyfikować te emocje, jak i ich źródło, zobaczyć jaki miały na nas wpływ, o czym chciały nas poinformować[6].
- ćwiczyć
Aktywność fizyczna ma duży wpływ na nasze zdrowie. Korzysta z niej przede wszystkim serce i układ krążenia. Dzięki aktywności fizycznej zmniejszamy ryzyko rozwoju choroby wieńcowej, udaru mózgu, nadciśnienia tętniczego, cukrzycy czy nowotworów. Co więcej, tracimy na wadze, poprawiamy sprawność i siłę mięśni, zmniejszamy ryzyko występowania zaburzeń nastroju, poprawiamy jakość snu oraz pamięć i koncentrację[7].
Jak ćwiczyć… Można ćwiczyć naturalnie. Zamiast wymyślnych układów choreograficznych można wybrać ruch – bieganie, spacery, praca w ogrodzie, przygotowanie drewna na opał, czy zimą odśnieżanie. Poczujmy siłę własnego ciała, zapewnijmy sobie trochę endorfin (hormony szczęścia odpowiadające za odczuwanie przyjemności) przebywając na świeżym powietrzu[8].
- robić to, co się naprawdę lubi
Posiadanie własnego hobby, rozwijanie pasji pozwala oderwać się od rzeczywistości, poprawia nasze samopoczucie, a także rozwija nas samych i daje poczucie satysfakcji[9].
Przedstawione powyżej sposoby to tylko niektóre wskazówki mogące mieć wpływ na poprawę naszego samopoczucia psychicznego i pokazujące jak można radzić sobie ze stresem czy trudnymi sytuacjami.
Pamiętajmy jednak, że czasami nie jesteśmy w stanie samodzielnie uporać się
z niektórymi problemami. Warto jest wówczas zwrócić się po pomoc do specjalisty psychologa, psychoterapeuty czy lekarza psychiatry. Dzięki nim mamy szanse zrozumieć to, co się z nami dzieje, przezwyciężyć problemy, czy wypracować nowy plan radzenia sobie w sytuacjach trudnych w przyszłości.
Zwrócenie się o pomoc i wsparcie innych osób pozwala nam poczuć się bezpiecznie i mieć świadomość, że nie jesteśmy sami z naszymi problemami.
Dajmy sobie przyzwolenie na sięganie po pomoc. Są bowiem sytuacje, w których trudno poradzić sobie samemu i jest to zupełnie naturalne.
[1]Co to jest zdrowie psychiczne? (w:) www.fundacjaprodomo.org.pl
[2]Tamże.
[3]Glenn R. Schiraldi, Siła rezyliencji. Jak poradzić sobie ze stresem, traumą i przeciwnościami losu?, Wyd. GWP, Sopot 2017.
[4]Tamże.
[5]A. Janiak-Olejnik, W jaki sposób dbać o zdrowie psychiczne? (w:) www.businessandprestige.pl
[6]Jak dbać o zdrowie psychiczne? Poznaj 10 sposobów (w:) www.seksuologbeztabu.pl
[7]A. Stańska, Więcej radości! Jak zadbać o zdrowie psychiczne?, Gdański Uniwersytet Medyczny, Gdańsk.
[8]E. Zając, 10 sposobów na dbanie o swoje zdrowie psychiczne (w:) www.edytazajac.pl
[9]A. Janiak-Olejnik, W jaki sposób dbać...
