W potocznym rozumieniu trauma często kojarzy się z dramatycznymi wydarzeniami np.: wypadkiem, przemocą, wojną, katastrofą, epidemią, ale również z błahymi zdarzeniami. Jednak w rzeczywistości trauma ma znacznie szersze pojęcie. Z psychologicznego punktu widzenia są to wszelkie urazy psychiczne występujące na różnych etapach życia, powstałe wskutek silnych przeżyć i emocji. Mogą to być pojedyncze zdarzenie ale również powtarzające się, długotrwałe i stresujące sytuacje. Należy pamiętać, że oprócz zmian psychicznych, mogą również występować fizyczne skutki traumy.
Trauma może przybierać charakter:
- Ostry – spowodowany nagłym, szokującym wydarzeniem np. wypadek, napaść.
- Chroniczny – wynikający z długotrwałego narażenia na stres np. zaniedbanie emocjonalne, przemoc.
- Złożony – obejmujący wiele różnych, nakładających się doświadczeń.
- Wtórny – dotyczący osób, które w swoim życiu lub w pracy mają kontakt z osobami zmagającymi się traumą.
Nie każda trauma ma charakter dramatyczny. Niektóre dotyczą skrywanych emocji np.
- Trauma relacyjna – występuje, gdy biskie relacje były źródłem cierpienia, kontroli lub braku wsparcia.
- Trauma rozwojowa – występuje, gdy w dzieciństwie zabrakło bezpieczeństwa emocjonalnego.
- Trauma społeczna – dotyczy osób, które zbiorowo doświadczyły wydarzenia traumatycznego np. tereny dotknięte katastrofą naturalną, obszary wojenne.
Warto mieć na uwadze, że trauma może również dotknąć osoby, które nagle utraciły pracę, rozwodzą się, zostały porzucone, były więzione, zachorowały na nieuleczalną chorobę. Należy pamiętać, że to samo wydarzenie u jednej osoby może być potencjalnie traumatyczne a u drugiej nie.
Jakie są objawy traumy?
Objawy traumy można podzielić na psychiczne i fizyczne.
Do objawów psychicznych zaliczamy: natrętne wspomnienia (flashbacki), koszmary senne, unikanie miejsc, ludzi lub tematów przypominających o wydarzeniu, zaburzenia koncentracji i pamięci, niestabilność emocjonalną, wycofanie społeczne.
Do fizycznych objawów traumy należą: bóle somatyczne, zaburzenia apetytu, chroniczne zmęczenie, przyspieszone bicie serca.
Trauma nie definiuje tego kim jesteś, ale znacząco wpływa na to jak się czujesz i jak postrzegasz świat. Dlatego warto podjąć trud jej zrozumienia. Objawy traumy nie miną same, lecz wymagają odpowiedniego podejścia, leczenia i terapii. Nieleczona trauma może prowadzić do rozwoju innych zaburzeń np. depresji, schizofrenii, zaburzeń lękowych, fobii, zespołu stresu pourazowego, ale również do myśli samobójczych a nawet śmierci.
Jeśli doświadczyłeś/aś którejkolwiek z wymienionych sytuacji traumatycznych, zgłoś się po bezpłatną pomoc do:
Ośrodka Interwencji Kryzysowej w Ropczycach
tel. 17 22 12 566
tel. 17 86 52 533
Poradni Zdrowia Psychicznego w Ropczycach
tel. 17 2231 708
tel. 17 2231 740
Centrum Wsparcia dla Osób w Kryzysie Psychicznym
tel. 800 70 2222
Telefon Zaufania Dla Dzieci i Młodzieży
tel. 116 111